Ο οφθαλμολογικός έλεγχος στα παιδιά είναι μείζονος σημασίας αφού η όραση των παιδιών αναπτύσσεται σταδιακά από τη γέννηση μέχρι τα 8 τους χρόνια και το οποιοδήποτε οφθαλμολογικό πρόβλημα αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και αποτελεσματικά ενδέχεται να είναι καθοριστικό και μη αναστρέψιμο. Επίσης στα παιδιά οποιαδήποτε διαταραχή της όρασης μπορεί να αποδειχθεί επιζήμια στην μελλοντική μαθησιακή τους πορεία. Τελευταίες μελέτες αναφέρουν ότι το 5-10% των παιδιών της προσχολικής ηλικίας και το 1 στα 4 παιδιά της σχολικής ηλικίας, πάσχουν από κάποια οφθαλμολογική διαταραχή. Ο οφθαλμολογικός έλεγχος στα παιδιά θα πρέπει να γίνεται: στους 9-12 μήνες όπου ο οφθαλμίατρος θα ελέγξει την κινητικότητα των οφθαλμών, θα εκτιμήσει τυχόν διαθλαστικές ανωμαλίες και τυχόν διαταραχές της λειτουργικής όρασης και επίσης θα εξετάσει για τυχόν ύπαρξη κληρονομικών παθήσεων του αμφιβληστροειδή. στην ηλικία των 3 ετών ο οφθαλμίατρος θα επανελέγξει για όλες τις παραπάνω διαταραχές και επιπλέον θα διερευνήσει για τυχόν ύπαρξη αμβλυωπίας δηλ. τεμπέλικο μάτι. στην ηλικία των 5 ετών ο οφθαλμίατρος θα ενεργήσει ακριβή διαθλαστικό έλεγχο για μυωπία, αστιγματισμό και υπερμετρωπία. Επίσης ο οφθαλμίατρος θα εξετάσει το παιδί για τυχόν διαταραχές στην οπτική αντίληψη του. κάθε χρόνο το Σεπτέμβριο στην αρχή της σχολικής χρονιάς του παιδιού. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε την ιδιαίτερη σημασία του οφθαλμικού ελέγχου στο κάθε παιδί, αφού ότι η μη έγκαιρη αντιμετώπιση μία οφθαλμικής πάθησης μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε αναπτυξιακές υστερήσεις και μαθησιακές δυσκολίες. Χωρίς να υπερβάλουμε, πρέπει να τονίσουμε ότι ελλοχεύει ακόμα και κίνδυνος μόνιμης βλάβης της όρασης του παιδιού. Τα ύποπτα συμπτώματα που θα πρέπει να θορυβήσουν τον γονέα, για άμεση οφθαλμολογική εξέταση του παιδιού του, είναι: Ο πονοκέφαλος, η κούραση των ματιών, το υπερβολικό βλεφάρισμα ή το τρίψιμο των ματιών του παιδιού. Το παράπονο για θολή ή διπλή όραση. Το αλληθώρισμα ή η κίνηση των ματιών του παιδιού, ανεξάρτητα το ένα από το άλλο. Το διάβασμα με το βιβλίο πολύ κοντά στο πρόσωπο του. Το σκύψιμο χαμηλά στο τραπέζι όταν διαβάζει ή γράφει το παιδί. Το μονόπλευρο κοίταγμα, δηλ. όταν το παιδί κλείνει το ένα μάτι όταν θέλει να δει κάτι. Οι δυσκολία στο διάβασμα για παράδειγμα όταν το παιδί χάνει τις γραμμές. Η αντιστροφή των γραμμάτων στο γράψιμο. Η δυσκολία του παιδιού να θυμηθεί σχήματα ή να διακρίνει τα χρώματα. Η δυσκολία του παιδιού να συντονίσει στις κινήσεις του τα μάτια με τα χέρια. Η διάσπαση της προσοχής του παιδιού μέσα στην τάξη. Συνοψίζοντας, επισημάνουμε για ακόμη μια φορά ότι οι έγκαιροι προληπτικοί έλεγχοι της υγείας των ματιών των παιδιών επιβάλλονται, αφού μπορούν να προλάβουν τα μόνιμα προβλήματα όρασης, να τα θεραπεύσουν και να δώσουν στα παιδιά μία καλή και ποιοτική όραση στην ενήλικη ζωή τους.

Ο έλεγχος στους ενήλικες θα πρέπει να γίνεται μία φορά τον χρόνο, ιδίως μετά τα 40 και ιδιαίτερα σε όσους φορούν γυαλιά ή φακούς επαφής ή έχουν οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος και πάσχουν από χρόνια νοσήματα. Ο τυπικός οφθαλμολογικός έλεγχος περιλαμβάνει: Λήψη και καταγραφή ιατρικού ιστορικού Διαθλαστικό έλεγχο (μέτρηση μυωπίας, υπερμετρωπίας, αστιγματισμό, πρεσβυωπίας) Εκτίμηση οπτικής οξύτητας με και χωρίς βοηθήματα όρασης Βιομικροσκοπικό έλεγχο στη σχισμοειδή λυχνία (βλεφάρων, επιπεφυκότων, κερατοειδών) Έλεγχο χρωματικής αντίληψης, ευαισθησίας αντίθεσης, στερεοσκοπικής όρασης Έλεγχο διαθλαστικής συσκευής ματιού, αντανακλαστικών και οφθαλμοκινητικότητας Μέτρηση ενδοφθάλμιας πίεσης με τονόμετρο επαφής Βιομικροσκόπηση Βυθοσκόπηση Οπτομέτρηση (αυτόματη φακομέτρηση, διαθλασιμετρία και κερατομετρία) Βασικό ορθοπτικό έλεγχο Παχυμετρία κερατοειδούς Βυθοσκόπηση ή άμεση οφθαλμοσκόπηση Συνταγογράφηση διορθωτικών γυαλιών και φακών επαφής

Όσο περνάει η ηλικία η έκπτωση των οφθαλμικών λειτουργιών του ανθρώπου γίνεται εντονότερη. Όπως γίνεται σαφές λοιπόν η σχέση μεταξύ του ασθενή της τρίτης ηλικίας με τον οφθαλμίατρο του, γίνεται στενότερη. Η παρακολούθηση του ηλικιωμένου ασθενούς πρέπει να είναι τακτική αφού ο συχνός επανέλεγχος είναι το κλειδί στην έγκαιρη διάγνωση και κατ΄ επέκταση στην επιτυχή αντιμετώπιση. Οι συχνότερες παθήσεις που πλήττουν τους ηλικιωμένους ασθενείς είναι: Ο καταρράκτης δηλ. η θόλωση του φακού του οφθαλμού, που αποτελεί την συνηθέστερη πάθηση των ηλικιωμένων και που προκαλεί μείωση της οράσεως. Η εκφύλιση της ωχράς Κηλίδας σχετιζόμενη με την Ηλικία που αποτελεί μία από τις πρώτες αιτίες τύφλωσης διεθνώς. Το γλαύκωμα που αποτελεί χρόνια σοβαρή πάθηση προκαλώντας ποικίλης βαρύτητας ατροφία του οπτικού νεύρου λόγω της αυξημένης πίεσης του ματιού. Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια ως αποτέλεσμα του σακχαρώδους διαβήτη. Οι παθήσεις των βλεφάρων, όπως το εντρόπιο όπου το κάτω βλέφαρο συσπάται προς τον οφθαλμικό βολβό, το εκτρόπιο όπου το κάτω βλέφαρο χαλαρώνει προς τα έξω, η δερματοχάλαση του άνω βλεφάρου όπου γίνεται αναδίπλωση του δέρματος του άνω βλεφάρου, κ.α. Για αυτούς τους παραπάνω λόγους ο τακτικός οφθαλμολογικός έλεγχος στους ηλικιωμένους, είναι αναλυτικότερος και λεπτομερέστερος και περιλαμβάνει: Πλήρη έλεγχο παθήσεων της οφθαλμικής επιφάνειας και βλεφάρων για ξηροφθαλμία, επιπεφυκίτιδες, βλεφαρίτιδα, εκτρόπιο, εντρόπιο, βλεφαρόπτωση, κλπ. Διερεύνηση παθήσεων της ωχράς κηλίδας του οφθαλμού. Μέτρηση πάχους κερατοειδούς του οφθαλμού . Έλεγχος γλαυκώματος , μορφολογική απεικόνιση διαταραχών που μπορεί να συμβαδίζουν με πρώιμες μορφές γλαυκώματος. Έλεγχο καταρράκτη. Έλεγχο οπτικής οξύτητας, διαθλαστικός έλεγχος, μυδρίαση, βιομικροσκόπηση, κερατομετρία και τοπογραφία κερατοειδούς. Μέτρηση ενδοφθαλμίου πιέσεως (τονομέτρηση), παχυμετρία κερατοειδούς, βυθοσκόπηση, καμπύλη πιέσεως. Έλεγχο βυθού για παθήσεις ωχράς κηλίδας, διαβητικές αλλιώσεις, αγγειακές αποφράξεις κ.λπ.